AHR dohkkehii oasi jagi 2019 sámediggeválggaid válgalogahallamii ohcan váidagiin

Válgalogahallamii dál dohkkehuvvon nuppástusohccit eai šat sáhte jienastit jagi 2019 válggain. Sin galgá goittotge merket sámedikki válgalogahallamii čuovvovaš válggaid várás.

Alimus hálddahusriekti hilggui maiddái golbma válggaid bohtosa nannemii laktásan váidaga.

Jagi 2019 sámediggeválggat leat barggahan alimus hálddahusrievtti

Sámedikki stivra hilggui jagi 2019 badjel čuođi sámedikki válgalogahallamii merkema guoskevaš ohcamuša. Čakčat 2019 addán mearrádusain AHR máhcahii sámedikki stivra ođđasit gieđahallamii máŋggaid áššiid, mat guske merkema sámedikki jagi 2019 válgalogahallamii. Oasis alimus hálddahusrievtti mearrádusas gehčče, ahte olmmoš galgá merkejuvvot sámedikki mearrádusain válgalogahallamii. Oasis lei jearaldat váilevaš ákkain dahje áššái ožžojuvvon ođđa čielggadusas.

Sámedikki stivra čovddii AHR:a ođđasit gieđahallamii máhcahan áššiid juovlamánus 2019. Alimus hálddahusriektái váide 171 mearrádusas.

Sámedikki jagi 2019 válggat doaimmahuvvojedje 2.–30.9.2019. Sámedikki válgalávdegoddi nannii 2.10.2019 dahkan mearrádusain sámediggeválggaid bohtosa.

Liŋkkat jahkegirjemearrádusaide, main váidagat leat dohkkehuvvon

ČOAVDDUSČILGEHUS JAHKEGIRJÁI

Addinbeaivi 23.4.2021

Vurkennummir 218

Diáranummir 723/3/20

Sámediggeválggat – Merken válgalogahallamii – Alimus hálddahusrievtti ovddit mearrádus – Ovddit mearrádusa čadnivuohta – Mearrádusa lágafámolašvuohta ja riekte-fápmu – Riektedorvvu dárbu

Alimus hálddahusriekti lea ovddit mearrádusastis gávnnahan, ahte A lea sámedikkis addojuvvon lága 3 §:s oaivvilduvvon sápmelaš ja A livččii dán dihtii galgan merkejuvvot jagi 2019 sámedikki válgalogahallamii. Alimus hálddahusriekti lei addán dán mearrádusa jagi 2019 sámediggeválggaid doaimmaheami maŋŋá. Alimus hálddahusriekti lei gávnnahan, ahte jearaldagas A merkemis jagi 2019 válgalogahallamii lei ain iehčanas mearkkašupmi boahttevaš válggain ja máhcahan ášši sámedikki stivrii ođđasit gieđahallama várás. Sámedikki stivra lei ášši máhcaheami maŋŋá dahkkojuvvon ođđa mearrádusain hilgon A vuigengáibádusa ja gávnnahan, ahte A ii leat sámedikkis addojuvvon lága 3 §:s oaivvilduvvon sápmelaš.

Alimus hálddahusriekti gávnnahii, ahte ovddit mearrádusa vuhtii váldimiin sámedikki stivra ii leat galgat mearrádusastis árvvoštallat nuppástusohcci sápmelašvuođa ja rievtti šaddat merkejuvvon válgalogahallamii nuppe láhkai go alimus hálddahusrievtti ovddit mearrádusas lei dahkkon. Ná váidaga vuollásaš sámedikki stivra mearrádus galggai gomihuvvot.

Vaikke nuppástusohcci ii šat sáhttán mearriduvvot jietnavuoigadahtton olmmožin jagi 2019 válggain, jearaldagas nuppástusohcci merkemis válgalogahallamii lea ain iehčanas mearkkašupmi nuppástusohcci riektedorvvu dáfus boahttevaš válggain. Nuppástusohcci riektedorvvu sihkkarastima dihtii nuppástusohcci galgá merkejuvvot sámedikki válgalogahallamii čuovvovaš geardde doaimmahuvvon sámediggeválggain.

Suoma vuođđoláhka 3 § 3 momeanta ja 99 § 1 momeanta

Láhka sámedikkis 23 § 1 momeanta ja 26 d §

ČOAVDDUSČILGEHUS JAHKEGIRJÁI

Addinbeaivi 23.4.2021

Vurkennummir227

Diáranummir 563/3/20

Sámediggeválggat – Merken válgalogahallamii – Sápmelašvuohta – Sámegiella – Virgeduođaštusa merkejupmi ”Lappi” – Rihppaskuvlamerkejupmi – Áhči áddjá – Vánhema iešidentifikašuvdna

Sápmelažžan iežas dovdan nuppástusohcci A lea buktán ovdan čielggadusas jagi 1887 riegádan áhčis ádjá C vuosttas ohppojuvvon gielas virgeduođaštusa, mas dán eatnigiellan lea merkejuvvon “Lappi”. Sámedikki stivra alimus hálddahusriektái doaimmahan rihppaskuvlamerkejumis bođii ovdan, ahte váidaleaddji áhči ádjá eatnigiellan lei merkejuvvon “L” dahjege Lappigiella. Merkejumi “L” sadjái lea čállojuvvon merkejupmi “s” mii oaivvilda suomagiela. Sámedikki stivra lea almmuhan, merkejupmi lei virgeoapmahačča doaimma bokte rievdaduvvon giellamerkejumiid dahkama oktavuođas. Go váldojuvvui vuhtii, ahte virgeduođaštusas C ja su vánhemiid eatnigiellan lei merkejuvvon lappigiella, alimus hálddahusriekti oinnii, ahte nuppástusohcci áhči ádjá vuosttasin ohppojuvvon gielas lei buktojuvvon ovdan doarvái duođašteapmi ja ovdan buktojuvvon čilgehusa vuođul olbmo vuosttas ohppojuvvon giellan galgá atnit sáme- dahjege lappigiela. Áššis lei evttohuvvon čielggadus, man vuođul nuppástusohcci áhččerohkki lei doallán iežas sápmelažžan. Son lei ohcan sámedikki válgalogahallamii 1999 ja 2007, muhto su ohcamušat ledje hilgojuvvon. Alimus hálddahusriekti gávnnahii, ahte nuppástusohcci áhči lei sáhttit merkejuvvot sámediggeválggaid válgalogahallamii sámedikkis addojuvvon lága 3 §:a 1 čuoggá vuođul ja ahte nuppástusohcci devddii máinnašuvvon paragráfa 3 čuoggás oaivvilduvvon gáibádusa dan vuođul, ahte ainjuo okta su vánhemiin livččii sáhttán merkejuvvot jietnavuoigadahtton olmmožin sámi parlameantta dahje sámedikki válggain.

Láhka sámedikkis 3 § 1 ja 3 čuokkis

Liŋkkat jahkegirjemearrádusaide, main váidagat leat hilgojuvvon:

ČOAVDDUSČILGEHUS JAHKEGIRJÁI

Addinbeaivi 23.4.2021

Vurkennummir 215

Diáranummir 535/3/20

Sámediggeválggat – Merken válgalogahallamii – Sámemeroštallan – Vánhema sápmelašvuohta – Áddjá dahje áhkku merkejuvvon ovddit válggaid válgalogahallamii

A lei ohcamušas boahtit merkejuvvot sámedikki válgalogahallamii gávnnahan, ahte son doallá iežas sápmelažžan, ja bivdán, ahte son merkejuvvo válgalogahallamii sámedikkis addojuvvon lága 3 §:a 3 čuoggá vuođul. A lei earret eará buktán ovdan, ahte su áhkku ja su goaski lei merkejuvvon sámedikki válgalogahallamii

Sámedikki válgalávdegoddi lei hilgon A bivdaga šaddat merkejuvvot jietnavuoigadahtton olmmožin sámedikki válgalogahallamii. Sámedikki válgalávdegoddi ja sámedikki stivra leat hilgon A vuigengáibádusaid. Sámedikki stivra lei vuigengáibádusa hilguma mearrádusas gávnnahan earret eará, ahte sámedikkis addojuvvon lága 3 §:a 3 čuoggás máinnašuvvon kriteara, man mielde sápmelažžan oaivvilduvvo máinnašuvvon lága mielde olbmo, gean vánhemiin okta livččii sáhttán merkejuvvot jietnavuoigadahtton olmmožin sámi parlameantta dahje sámedikki válggain, lea sirdásanmuttu njuolggadus, mii ii šat galgan heivehuvvot. Vuigengáibádusa hilguma mearrádusas lei čujuhuvvon maiddái dasa, ahte A ii lean čájehan, ahte su vánhemis livččii lean 3 §:s oaivvilduvvon iešidentifikašuvdna ja jearaldat ii dalle lean vánhema iežas identifiseremis.

Alimus hálddahusriekti gávnnahii, ahte sámedikkis addojuvvon lága 3 §:a 3 čuoggás dahje dan guoskevaš ovdabargguin ii leat ráddjejuvvon jearaldagas lea kriteara heiveheamis dušše dihto áigegaskii. Láhkačuoggá oaivvilduvvon sápmelašvuođa árvvoštallamis ii maiddái lága ovdabargguid vuođul leat mearkkašupmi das, ahte olmmoš ii leat ovddit válggain ohcan válgalogahallamii. Ná alimus hálddahusriekti gávnnahii, ahte sámedikki stivra ii livčče dáid ákkaiguin sáhttán guođđit A merkekeahttá válgalogahallamii.

Jearaldagas lean dáhpáhusa nuppástusohcci eadni lea jápmán jagi 2006. Áššis ožžojuvvon čielggadusa vuođul nuppástusohcci áhkku ja goaskkit ledje dohkkehuvvon jagi 2015 sámediggeválggaid válgalogahallamii. Ná maiddái nuppástusohcci eadni livččii dien bokte deavdán sámedikkis addojuvvon lága 3 §:a 3 čuoggá gáibádusa.

Nuppástusohcci eatni dohkkeheapmi jietnavuoigadahtton olmmožin sámedikki válggain livččii gáibidan sámedikkis addojuvvon lága 3 §:a vuođul goittotge maiddái dan, ahte eadni livččii doallán iežas sápmelažžan. Dás áššis ii lean addojuvvon čielggadus. Ná ii sáhttán gávnnahit, ahte nuppástusohcci eadni livččii sáhttán dohkkehuvvot jietnavuoigadahtton olmmožin sámedikki válggain. Nuba dalle ii leat maiddái jearaldat máná identifiseremis iežas vánhemis sápmelaš identitehtii. Dán dihtii A váidda hilgojuvvui.

Láhka sámedikkis 3 §, 21 §, 23 § 1 momeanta, 23 a § 1 momeanta ja 26 § 1 ja 2 momeanta

Siviilarivttiid ja politihkalaš rivttiid guoskevaš oppalašsoahpamuš (SP-soahpamuš) 1 artihkal 1 ja 3 čuokkis, 25 artihkal ja 27 artihkal.

ON:id olmmošvuoigatvuođakomitea oainnut 1.2.2019 almmuhussii nr 2668/2015 (Tiina Sanila-Aikio) ja no 2950/2017 (Klemetti Näkkäläjärvi ja earát)

ČOAVDDUSČILGEHUS JAHKEGIRJÁI

Addinbeaivi 23.4.2021

Vurkennummir 211

Diáranummir 559/3/20

Sámediggeválggat – Merken válgalogahallamii – Sámemeroštallan – Oabbá válgalogahallamis

A lei ohcamušas boahtit merkejuvvot sámedikki válgalogahallamii gávnnahan, ahte son doallá iežas sápmelažžan, ja bivdán, ahte son merkejuvvo válgalogahallamii sámedikkis addojuvvon lága 3 §:a 2 ja 3 čuoggá vuođul. Sámedikki válgalávdegoddi lei hilgon A bivdaga šaddat merkejuvvot jietnavuoigadahtton olmmožin sámedikki válgalogahallamii. Sámedikki válgalávdegoddi ja sámedikki stivra leat hilgon A vuigengáibádusaid. A lea buktán ovdan váidalusastis alimus hálddahusriektái earret eará, ahte su oabbá lei gávnnahuvvon deavdit sámedikkis addojuvvon lága 3 §:s ásahuvvon gáibádusaid. Oabbá lei merkejuvvon válgalogahallamii alimus hálddahusrievtti mearrádusain. A mielde sámedikki stivra livččii galgan čuovvut dán mearrádusa maiddái su bokte.

Alimus hálddahusriekti gávnnahii, ahte iešidentifikašuvnna olis muhtun sámedikkis addojuvvon lága 3 §:s ásahuvvon objektiivvalaš kriteara galgá dievvat, vai A sáhtašii gávnnahit leat sámediggelága 3 §:s oaivvilduvvo sápmelaš. Go árvvoštallamis galgá váldit vuhtii ON:id olmmošvuoigatvuođakomitea jagi 2019 ovdanbuktán oainnuid, dušše dat, ahte A oabbá lei merkejuvvon válgalogahallamii alimus hálddahusrievtti mearrádusain jagi 2015 ii mearkkašan, ahte maiddái A livččii galgan merkejuvvot válgalogahallamii. Alimus hálddahusriekti oinnii, ahte A earálágan meannudeapmái lei dán dáhpáhusas vuođđolága 6 §:a 2 momeanttas oaivvilduvvon ja olmmošvuoigatvuođakomitea geahččančiegain oidnon dohkkehahtti vuođđu.

Go A ii buktán ovdan dakkár čilgehusa, man vuođul livččii sáhttán gávnnahit muhtun sámediggelága 3 §:s ásahuvvon kriteara ollašuvvama, alimus hálddahusriekti hilggui váidaga.

Suoma vuođđoláhka 6 § 1 ja 2 momeanta ja 17 § 3 momeanta

Láhka sámedikkis 3 §, 21 §, 23 § 1 momeanta, 23 a § 1 momeanta ja 26 § 1 momeanta

Vuoigatvuođaministeriija ásahus sámedikki válggain čuvvojuvvon meannudeamis 2 § 1 momeanta

Siviilarivttiid ja politihkalaš rivttiid guoskevaš oppalašsoahpamuš (SP-soahpamuš) 1 artihkal 1 ja 3 čuokkis, 25 artihkal ja 27 artihkal.

ON:id olmmošvuoigatvuođakomitea oainnut 1.2.2019 almmuhussii nr 2668/2015 (Tiina Sanila-Aikio) ja no 2950/2017 (Klemetti Näkkäläjärvi ja earát)

Oktavuođadieđut:
Jaana Lappalainen, prošeaktahoavda, sadjásaš kommunikašuvdnahoavda, alimus hálddahusriekti, 050 308 7574, [email protected]